Bywających w Krakowie zachęcam do odwiedzenia miejsc związanych z Wincentym Witosem. A jest ich nie mało, gdyż życie tego polityka było w dużej mierze związane z miastem pod Wawelem. Przewodnicy wycieczek, o czym miałem się okazję przekonać, przywódcy ruchu ludowego nie poświęcają uwagi. Może Czytelnicy po przeczytaniu tego artykułu będąc w stolicy królów polskich zechcą odwiedzić choćby niektóre z miejsc związanych z osobą trzykrotnego premiera II Rzeczypospolitej, wybitnego polityka, męża stanu, samorządowca i w końcu jednego z ojców założycieli wskrzeszonej po rozbiorach do niepodległego bytu państwowego Rzeczypospolitej.

Zacznijmy od Rynku Głównego. Stojąc na tym placu obok pomnika Adama Mickiewicza przenieśmy się oczyma wyobraźni do dnia 3 listopada 1945r. Na podwyższeniu w otoczeniu zielonych ludowych sztandarów stoi trumna nakryta biało-czerwoną flagą i ludowym sztandarem. Ówczesny prezydent Krajowej Rady Narodowej Bolesław Bierut wygłasza przemówienie i do sztandaru przypina Krzyż Grunwaldu I klasy odznaczając nim zmarłego przed 3 dniami Wincentego Witosa. Piętnaście lat wcześniej w tym miejscu 29 czerwca 1930r. zebrały się ogromne tłumy uczestników Kongresu w Obronie Prawa i Wolności Ludu, a wśród nich Witos domagając się przywrócenia demokratycznych swobód.

Z Rynku Głównego możemy wejść do Kościoła Mariackiego, aby podziwiać wyjątkowe dzieło sztuki, jakim jest obraz Wita Stwosza. A w chwili zadumy przypomnieć sobie, że w tej świątyni 3 listopada 1945r. została odprawiona msza św. żałobna, którą w obecności metropolity krakowskiego Adama Sapiehy celebrował biskup Stanisław Rospond i po której trumna z ciałem Wincentego Witosa została wyniesiona na Rynek Główny. W tym kościele w 30. rocznicę śmierci przywódcy ruchu ludowego rocznicową homilię wygłosił kardynał Karol Wojtyła, późniejszy św. Jan Paweł II.

Niedaleko Rynku Głównego, niejako na zapleczu Kościoła Mariackiego znajduje się Mały Rynek. Tu w okresie międzywojennym pod nr 4 mieściła się redakcja tygodnika „Piast” organu prasowego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Na łamach tego pisma zamieszczono wiele artykułów i przemówień wierzchosławickiego wójta. Tytuł gazety „Piast” stanowił część nazwy stronnictwa, na czele którego stał przez lata Wincenty Witos.

Po przeciwległej stronie Głównego Rynku w niewielkiej od niego odległości sąsiaduje z Placem Szczepańskim Narodowy Stary Teatr im. H. Modrzejewskiej. W tym uroczym pochodzącym z 1798r. obiekcie toczyły się obrady Kongresu Związku Obrony Prawa i Wolności Ludu, zwanego w skrócie Centrolewem. Przyjęte na tym zgromadzeniu rezolucje stały się dla sanacji pretekstem do rozwiązania sejmu, wytoczenia działaczom opozycji haniebnego politycznego procesu znanego jako „brzeski” i skazania w nim m.in. Wincentego Witosa na karę półtora roku więzienia.