Ekologia jest teraz w modzie. Świadczy o tym nie tylko rosnąca w tak dynamicznym tempie liczba punktów z eko żywnością, lecz również zmiana społecznej mentalności. Polacy w trosce o własne zdrowie, wdrażają do codziennego trybu życia wartościowe posiłki, wybierając produkty bez chemicznych ulepszaczy. Choć do niedawna żywność ekologiczna była fanaberią jedynie bogatych, to dziś coraz więcej konsumentów za zdrowe produkty jest gotowych zapłacić cenę nawet o połowę wyższą. Nic w tym dziwnego, przecież w końcu zdrowie kosztuje.

Żywność ekologiczna, która dziś z łatwością podbija światowe rynki, gwarantuje dobry i niepowtarzalny smak produktów. Ekomania stała się skutecznym narzędziem w walce z fast food’ami oraz niezdrową żywnością. Coraz więcej ludzi, udając się na zakupy zwraca uwagę na pochodzenie produktów, ich wartości odżywcze oraz sposób pielęgnacji. W dzisiejszych czasach jest to szczególnie ważne z uwagi na rosnącą ilość zachorowań. Jeszcze do niedawna firmy farmaceutyczne przekonywały, że najlepsze dla zdrowia są witaminy i antyoksydanty w tabletkach, a dziś lekarze i dietetycy nie wykluczają, że negatywne przypadłości zdrowotne oprócz uwarunkowań genetycznych swoją przyczynę mogą mieć właśnie w spożywaniu sztucznej żywności. Ekologiczna uprawa warzyw, owoców, ziół, zbóż i innych produktów promuje naturalne procesy produkcji, podczas gdy większość dostępnej na rynku żywności, produkowana jest z użyciem nawozów sztucznych i syntetycznych oraz szkodliwych dla zdrowia chemicznych środków ochrony roślin. Gospodarstwa ekologiczne przy zastosowaniu nowoczesnych środków produkcji bez nawozów sztucznych oraz chemicznych środków ochrony roślin, pozwalają uzyskać żywność o niepowtarzalnym smaku i wysokich walorach wartościowych. Dlatego właśnie coraz więcej ludzi nie wyobraża sobie funkcjonowania bez eko produktów.

Jak zostać e-rolnikiem?

Teraz liczy się wszystko to, co jest naturalne. Na zdrowej żywności trudno oszukać, ponieważ każdy z nas z łatwością rozpozna smak marchewki z domowego ogródka czy wiejskiego jajka. Poza tym, produkty ekologiczne muszą legitymować się odpowiednim certyfikatem zgodnie z obowiązującym od maja 2004 r. rozporządzeniem Unii Europejskiej o produkcji żywności ekologicznej. Gospodarstwa produkujące zdrową żywność prowadzone są przez e-rolników. Aby nim zostać trzeba posiadać przynajmniej 1 ha uprawnianych gruntów rolnych. Dzięki temu możliwe będzie także skorzystanie z prawa do ubezpieczenia w KRUS oraz rozpoczęcie starań o wsparcie unijne na rozwój swoich upraw. Wynika z tego, że posiadanie statusu rolnika daje wiele korzyści. Jednakże w uzyskaniu go, konieczne jest spełnienie niezbędnych formalności. W tym celu, przede wszystkim należy zgłosić się do KRUS oraz złożyć wizytę w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. To w jej oddziale otrzymamy dziewięciocyfrowy numer identyfikacyjny swojego gospodarstwa, stanowiący zarazem przepustkę w uzyskaniu wsparcia unijnego. Ponadto, w związku z podatkiem rolnym, odprowadzanym raz w roku, niezbędna będzie jeszcze wizyta w urzędzie gminy.

Czym jest rolnictwo ekologiczne?

Bycie właścicielem ekologicznego gospodarstwa rolnego jest dziś biznesem nie tylko dochodowym, ale również umożliwiającym rozwój i unowocześnienie swoich inwestycji. Dlatego dziś, coraz więcej osób stara się uzyskać status EKO widząc w tym szereg korzyści. Największą zaletą tak prowadzonych gospodarstw jest przede wszystkim stosowany w nich system gospodarowania o zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej. Powinna ona łączyć przyjazne środowisku praktyki gospodarowania, wspomagać wysoki stopień różnorodności biologicznej, wykorzystywać naturalne procesy oraz zapewnić właściwy dobrostan zwierząt. Wyjątkowość tego systemu tkwi przede wszystkim w pozytywnym oddziaływaniu na środowisko naturalne.

Aby móc zostać właścicielem ekologicznego gospodarstwa rolnego trzeba przede wszystkim prowadzić uprawę lub hodowlę zwierząt według ściśle określonych zasad. Zgodnie z ich wytycznymi zabronione jest stosowanie środków chemicznych. Chwasty kontroluje się poprzez właściwy płodozmian, stosowanie roślin ochronnych, uprawę mechaniczną i pielenie ręczne. Natomiast, w hodowli zwierząt nie wolno stosować hormonów wzrostu. Gdy zwierzęta zachorują, podaje im się wyłącznie środki naturalne i homeopatyczne. Obostrzone warunki mają także zastosowaniu w związku z przechowywaniem oraz przetwarzaniem żywności. Zgodnie z panującymi regułami, nie wolno dodawać do produktów konserwantów, sztucznych barwników, substancji zapachowych i wszelkich polepszaczy.

Przestrzeganie powyższych zasad bacznie kontroluje powołana w tym celu organizacja certyfikująca, która corocznie sprawdza, czy miejsce i warunki produkcji rolnej oraz metody przetwarzania są zgodne z obowiązującymi ekoprzepisami. Do tego jednostka ta spełnia także funkcje doradcze i informacyjne, udzielając rolnikom porad w zakresie założenia gospodarstwa ekologiczne oraz przyjmując od nich wnioski o certyfikację.

Niezbędne formalności

Dziś wielu rolników widząc wielką szansę w tworzeniu gospodarstw ekologicznych, aby móc korzystać z możliwych do osiągnięcia korzyści, muszą wypełnić formularz opracowany przez Głównego Inspektora Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Tak samo będą musieli postąpić właściciele gospodarstw konwencjonalnych. Jednakże w przypadku takiego przekształcenia następuje okres tzw. konwersji, trwający od 24 do 36 miesięcy. W tym czasie rolnicy nie będą mogli używać w nazewnictwie produktów przedrostka „eko”. Choć okres wyczekiwania nie jest długi, to warto jednak spokojnie poczekać, zwłaszcza, że korzyści płynące z ekogospodarstw otwierają przed e-rolnikiem nowe możliwości.

[ramka] Zgłoszenia podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego dokonuje się na formularzu opracowanym przez Głównego Inspektora JHARS, który udostępniony je za pośrednictwem strony internetowej administrowanej przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Zamieszczony formularz zgłoszenia podjęcia działalności w zakresie rolnictwa ekologicznego przeznaczony jest zarówno dla producentów podejmujących działalność w zakresie rolnictwa ekologicznego i przekazujących zgodę na objęcie ich działań systemem kontroli, jak również służy do zgłaszania zmian informacji podanych we wcześniejszym zgłoszeniu. [ramka]

Zatem w celu uzyskania statusu gospodarstwa ekologicznego, a co za tym idzie certyfikatu zgodności, potwierdzającego, że gospodarstwo prowadzi produkcje metodami ekologicznymi, należy:

1. Wybrać jednostkę certyfikującą mających upoważnienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Każda z jednostek może mieć inne formularze zgłoszeniowe (wnioski o certyfikację), dlatego też należy skontaktować się z wybraną jednostką, poprosić o przesłanie formularzy lub odwiedzić stronę internetową. Po wypełnieniu oraz skompletowaniu niezbędnej dokumentacji (np. mapy, wypisy z ewidencji gruntów, umowy dzierżawy itp.), odesłać do jednostki certyfikującej. Wniosek o certyfikację składa się w jednostce każdego roku, nawet po uzyskaniu certyfikatu.

2. Zgłosić chęć przejścia na produkcję metodami ekologicznymi u Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych (WIJHARS)

Formularz zgłoszenia należy wypełnić w dwóch egzemplarzach, przy czym jeden przekazujemy do WIJHARS-u, a drugi do wybranej jednostki certyfikującej.

3. Wnieść stosowną opłatę za kontrolę gospodarstwa

Prowadząc gospodarstwo ekologiczne nie unikniemy corocznych kontroli, w czasie których upoważnieni inspektorzy, po uprzednim powiadomieniu nas o kontroli, sprawdzają czy postępujemy zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego. Na podstawie przeprowadzonych działań zostaje przekazany do jednostki certyfikującej. Jeżeli rolnik wnioskuje o płatność w ramach pakietu rolnictwo ekologiczne programu rolnośrodowiskowego, jednostka certyfikująca, na podstawie protokołu z kontroli, sporządza raport, który zostaje przekazany Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

O dotacjach słów kilka

Producent może się ubiegać o dotację do hektara produkcji ekologicznej, zgłaszając akces do programu rolnośrodowiskowego. W tym celu musi jednak spełnić szereg warunków: posiadać certyfikat zgodności wydany przez upoważnioną jednostkę certyfikującą, numer ewidencyjny nadany przez ARiMR, pięcioletni plan działania oraz dokumenty potwierdzające, iż gospodaruje na powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Ponadto, musi się zobowiązać do uczestnictwa w programie przez okres pięciu lat oraz zapewnić, iż będzie przestrzegał zasad zwykłej dobrej praktyki rolniczej na całym obszarze gospodarstwa. Wniosek ten należy złożyć w biurze powiatowym ARiMR.