Wigilia, Boże Narodzenie, Trzech Króli, Gromniczna – od 24 grudnia do 2 lutego – to czas szczególny, czuwania, radości z narodzenia i kolędowania z dobrą nowiną. Zadajemy często pytanie, skąd ta religijność ludowa, społeczna, magia Wigilii w kulturze polskiej. Wynika ona z pięciu najważniejszych wartości: 1) rodzina, rodzinność, dom; 2) wspólnotowość, poczucie wspólnoty; 3) umiłowanie dziecka i ważna rola kobiety; 4) wrażliwość na wartości transcendentne i na sacrum, religijność; 5) irracjonalizm, uczuciowość, romantyzm.

Są to wartości, które symbolizują wieczerzę wigilijną i Boże Narodzenie.

W historii narodu, od czasów zaborów, powstań narodowych, okresu czasu pogardy dla życia w latach 1939-1945, gdy rodzina była rozbita, podzielona, gdy w domu pozostawała matka, bo ojciec i mąż był na wojnie, w partyzantce, w łagrach i w obozach koncentracyjnych na Wschodzie i na Zachodzie, Wigilia pozwalała wtedy rodzinie połączyć się w sposób symboliczny, mistyczny, łącznością duchową.

Trwałą wartością była Wigilia i Boże Narodzenie w wieloletniej tradycji ruchu ludowego, trochę młodszego wiejskiego ruchu młodzieżowego, oraz setek organizacji i stowarzyszeń orientujących się na Polskie Stronnictwo Ludowe.

Na wspólnej wieczerzy wigilijnej obrzęd religijny łączy z treściami społecznymi, wartości tradycyjne z nowoczesną myślą o dobrych przemianach wsi polskiej, zaś elementy prasłowiańskiej kultury – z kulturą chrześcijańską i współczesną kulturą ludową.

I to właśnie jest istota znaczenia Wigilii w tradycji kultury polskiej. Wigilia pełni funkcję łącznika między pokoleniami, wyznaniami, z przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, pomostu nadziei i pojednania, odpowiedzialności i odwagi…