Jubileusz 81-lecia BCh. „Bataliony Chłopskie.
Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym”.
Seminarium naukowe i malarska ekspozycja w Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego
W związku z Jubileuszem 81-lecia powołania Batalionów Chłopskich, 8 października 2021 r. Wydawnictwo Green Light Media wspólnie z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz Muzeum Niepodległości otwarło dwie specjalne wystawy, przygotowało publikację okolicznościową oraz przeprowadziło seminarium naukowe pt. „Bataliony Chłopskie. Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym”. Patronat Honorowy nad wydarzeniem sprawował marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik.
Uroczystości rozpoczęły się w Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie, gdzie 8 października br. już o godz. 10.00 dyrektor Janusz Gmitruk i przedstawiciele GLM otworzyli wystawę pt.. „Bataliony Chłopskie – Armia Polskiego Państwa Podziemnego”. Malarska ekspozycja przedstawia najważniejsze postaci, bitwy oraz działania związane z BCH i Ludowym Związkiem Kobiet.
Po obejrzeniu wystawy uczestnicy przeszli do seminarium naukowego pt. „Bataliony Chłopskie. Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym”, które poprowadził dyr. Janusz Gmitruk.
Podczas seminarium prezes wydawnictwa Green Light Media Jerzy Jańczak przedstawił ideę, która przyświecała organizatorom przedsięwzięcia. – Naszą intencją jest popularyzacja pięknej i pełnej poświęceń historii Batalionów Chłopskich w bilansie II wojny światowej i dla odzyskania niepodległości Polski, znaczenie tej formacji wojskowej dla Polskiego Państwa Podziemnego, prezentacji kobiet walczących u boku BCh, najważniejszych postaci tej formacji oraz jej mało znanej w polskim społeczeństwie szerokiej działalności oświatowej” – podkreślił. – W przyszłości, aby jeszcze pełniej popularyzować wiedzę o BCh będziemy organizować konkursy oraz wycieczki szkół – dodał prezes Jańczak. Z kolei Robert Matejuk redaktor naczelny Zielonego Sztandaru nawiązał w swojej wypowiedzi do wieloletniej współpracy tego tytułu prasowego z Muzeum Historii Ruchu Ludowego w zakresie popularyzacji w społeczeństwie polskim dziedzictwa niepodległościowego, w tym jednej z jego najpiękniejszych kart – działalności Batalionów Chłopskich. Odbywa się to poprzez publikacje broszur tematycznych, Zeszytów Historycznych, wspólne organizowanie wystaw i konferencji naukowych.
– Drugą pod względem liczebności organizacją zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego były Bataliony Chłopskie, powstałe w połowie 1940 r. Działały w 10 okręgach, 160 powiatach, 2000 gminach i ponad 10 tys. gromad. Pod koniec wojny walczyło w BCh 157 tys. żołnierzy i 8 tys. sanitariuszek Zielonego Krzyża. Dowodziła Komenda Główna BCh na czele z gen. Franciszkiem Kamińskim „Zenonem Trawińskim”. Siłą zbrojną BCh było 400 oddziałów specjalnych i 70 oddziałów partyzanckich, w których walczyło ok. 20 tys. dobrze uzbrojonych partyzantów. Głównym kierunkiem walki prowadzonej przez BCh było przeciwdziałanie eksterminacji biologicznej i eksploatacji gospodarczej wsi. Żołnierze BCh wykonali w czasie okupacji ok. 6 tys. akcji bojowych, w tym 930 bitew i potyczek. Do pierwszych na ziemiach polskich należały bitwa pod Wojdą (30 grudnia 1942 r.), Zaborecznem (1 lutego 1943 r.). W walce poległo 10 tys. żołnierzy BCh, członków SL „Roch” i członkiń Ludowego Związku Kobiet – zaznaczył w swoim wystąpieniu dyr. MHPRL dr Janusz Gmitruk.
Prezes Związku Młodzieży Wiejskiej Adam Nowak, reprezentujący także na spotkaniu Zarząd Główny Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich, powiedział że ważne jest „aby młodzież poznała pamięć o swoich przodkach z BCh, którzy walczyli o wolność swojej ojczyzny. – Kultywowanie tej wiedzy dla nas – Związku Młodzieży Wiejskiej – jest niezwykle ważne – podkreślił szef ZMW.
Prof. Arkadiusz Indraszczyk z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie przedstawił uwarunkowania polityczne powstania Batalionów Chłopskich. Tak wielkiej siły i liczby członków BCh by nie miało, gdyby nie działalność polityczna ludowców. – Delegatami Rządu RP na Kraj byli kolejno: Cyryl Ratajski (od 3 XII 1940 do 5 VIII 1942; oficjalnie nie otrzymał nominacji); Jan Piekałkiewicz (od 5 VIII 1942 r. do 19 II 1943 r.); Jan Jankowski (od 19 II 1943, formalnie od 21 IV 1943 do 27 III 1945 r.) i p.o. delegata Stefan Korboński (od kwietnia do końca czerwca 1945 r.). Wnieśli oni ogromny wkład w budowę struktur i kierowanie Polskiego Państwa Podziemnego w latach 1940–1945. Delegatem, który przyczynił się do tworzenia i rozbudowy struktur Polskiego Państwa Podziemnego był prof. Jan Piekałkiewicz – przypomniał prof. Indraszczyk.
Dr Mateusz Ratyński z Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego skupił się w swoim wystąpieniu na centralnym kierownictwie Ruchu Ludowego. Przypomniał rolę jaką odegrał Stanisław Osiecki. W okresie okupacji niemieckiej w latach 1940–1944 Osiecki był przewodniczącym Centralnego Kierownictwa Ruchu Ludowego w ramach Polskiego Państwa Podziemnego.
„Bronić każdej grudki ziemi” – w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej
8 października br. przed godziną 15 organizatorzy wydarzenia otworzyli wystawę pt. „Bronić każdej grudki ziemi” Bataliony Chłopskie 1940 – 1945 w Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej.
Zastępca dyrektora Muzeum Niepodległości dr Beata Michalec powitała gości i podkreśliła w swojej wypowiedzi znaczenie BCh w czasie II wojny światowej. Z kolei dr Janusz Gmitruk nawiązując do nazwy wystawy pt. „Bronić każdej grudki ziemi” Bataliony Chłopskie 1940 – 1945 wskazał, iż „Głównym kierunkiem walki prowadzonej przez BCh było przeciwdziałanie eksterminacji biologicznej i eksploatacji gospodarczej wsi. Żołnierze BCh wykonali w czasie okupacji ok. 6 tys. akcji bojowych, w tym 930 bitew i potyczek. Do pierwszych na ziemiach polskich należały bitwa pod Wojdą (30 grudnia 1942 r.), Zaborecznem (1 lutego 1943 r.). W walce poległo 10 tys. żołnierzy BCh, członków SL „Roch” i członkiń Ludowego Związku Kobiet”.
W hołdzie BCh pod pomnikiem
8 października 2021 r. w Warszawie odbyły się także uroczystości upamiętniające 81. rocznicę powołania BCh przed pomnikiem Żołnierzy Batalionów Chłopskich i Ludowego Związku Kobiet. Uczestniczył w nich płk dr inż. Zbigniew Zaborowski prezes Ogólnopolskiego Związku Żołnierzy Batalionów Chłopskich, przedstawiciele władz państwowych, Sejmu, władz samorządowych, kombatanci oraz asysta wojskowa. Symboliczny wieniec pod pomnikiem BCh złożyli także przedstawiciele wydarzenia „Bataliony Chłopskie. Wieś i chłopi w Polskim Państwie Podziemnym”: dr Janusz Gmitruk dyr. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz redaktor naczelny Zielonego Sztandaru Robert Matejuk.