Bezpieczeństwo żywnościowe

Bezpieczeństwo żywnościowe jest złożonym zagadnieniem powiązanym ze zrównoważonym rozwojem rolnictwa, zdrowiem ludności, środowiskiem i handlem. Na globalne bezpieczeństwo żywnościowe będą wpływać: postępujące procesy globalizacji, szybki wzrost liczby ludności na świecie, spadek rezerw żywności na świecie oraz nasilające się zjawiska spekulacji na rynku żywnościowym. Prowadząc rozmowy i dyskusje często mówimy o bezpieczeństwie militarnym, zdrowotnym czy socjalnym, ale nie możemy zapominać o bezpieczeństwie żywnościowym. Podstawową i nieodłączną funkcją rolnictwa jest produkcja żywności, dlatego też śmiało można powiedzieć, że rolnictwo to bezpieczeństwo żywnościowe, bezpieczeństwo to wyżywienie, a wyżywienie to zdrowie.

Znaczenie bezpieczeństwa żywnościowego możemy doświadczać w obecnym czasie pandemii koronawirusa. W początkowym etapie pandemii powszechnie panowały obawy, że może zabraknąć żywności, stąd zwiększone zakupy żywności przez mieszkańców. Jednak dzięki ciężkiej i efektywnej pracy polskich rolników, dzięki rozbudowanym łańcuchom dostaw i zaangażowaniu rolników, mamy dużo żywności i nie musimy mieć obaw, że tej żywności może nam w tych trudnych czasach zabraknąć.

Zmiany klimatyczne

Niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe będą miały zmiany klimatyczne, ograniczenia w dostępności wody i energii oraz nowe choroby roślin i zwierząt. Zmiany klimatu mają większy wpływ na rolnictwo niż jakikolwiek inny czynnik spowodowany działalnością człowieka. Wyższe temperatury na północy Europy sprzyjają wprawdzie produkcji rolnej, lecz negatywne skutki w centralnej i południowej części kontynentu niwelują te korzyści. Dodatkowo susze, powodzie oraz warunki sprzyjające rozwojowi szkodników i chorób, prowadzą do zmniejszenia plonów i są przyczyną nieudanych zbiorów.

Dlatego wobec obserwowanych zmian klimatu i rywalizacji o ograniczone zasoby m.in. wody, cały system produkcji żywności będzie musiał ulec przekształceniu i stać się bardziej zasobooszczędny. Rolnictwo i zdrowie będą nadal ściśle ze sobą związane. Rolnictwo dostarcza niezbędnego do życia pożywienia, jednak obecny system produkcji żywności niesie ze sobą wiele zagrożeń dla zdrowia. Intensywny rozwój gospodarczy Europy zmienił europejskie rolnictwo. Wprowadzenie chemii początkowo wpłynęło na obniżenie kosztów produkcji oraz na wzrost wydajności. Jednak wiele lat chemizacji zdegradowało gleby, zanieczyściło wody oraz obniżyło jakość płodów rolnych

Niedożywienie a migracje

Rolnictwo jest od zawsze związane z ziemią. Jednakże światowy areał uprawny kurczy się w wyniku m.in. degradacji gleb, niekontrolowanej urbanizacji czy zmian klimatycznych, przy równoczesnym ciągłym wzroście liczby ludności na Ziemi. Specyfika produkcji rolnej, uzależnienie od warunków pogodowych, sezonowość, występowanie żywych organizmów roślin i zwierząt, wszystkie te aspekty stawiają nowe wyzwania przed sektorem rolnym, który musi wykarmić coraz większe rzesze ludzi gospodarując na coraz mniejszym areale. Szacuje się, że populacja ludzi na świecie wzrośnie do 2050 r. o 2 miliardy i wyniesie wtedy prawie 10 miliardów.

Te narastające dysproporcje w poziomie produkcji i dystrybucji żywności, czy też braki wody pitnej, są jedną z przyczyn migracji, która osiągnęła w ostatnim okresie niespotykaną skalę. Coraz więcej ludzi jest zmuszonych do migracji, ponieważ nie mają żadnej innej alternatywy. Dlatego pomimo możliwości transportu żywności, bezpieczeństwo żywności wymaga jej produkcji w jak największym zakresie w miejscu życia ludności.

TEKST: Czesław Siekierski

Poseł na Sejm RP