– czy nowy paradygmat rozwoju gospodarczego UE?
Po wyborach do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2019 r. Rada Europejska składająca się z szefów państw lub rządów określiła priorytety UE w unijnym programie strategicznym na lata 2019-2024. Program strategiczny zawiera szereg priorytetów, które maja na celu rozwiązanie głównych wyzwań zarówno politycznych, gospodarczych, jak i społecznych, które stoją przed UE oraz państwami członkowskimi i ich obywatelami.
Priorytety są ustalane w drodze intensywnego dialogu i konsultacji pomiędzy szefami rządów, ministrami z rządów państw członkowskich, instytucjami UE i grupami politycznymi reprezentowanymi w Parlamencie Europejskim nowej kadencji. Priorytety polityczne zatwierdzone przez Radę Europejską stanowią wytyczne dla instytucji europejskich przed rozpoczęciem nowej kadencji PE i KE w zakresie najważniejszych działań, jak również sposobu ich realizacji. Szefowie państw lub rządów zapisali w programie strategicznym następujące priorytety: rozwijanie silnej i prężnej bazy gospodarczej, budowanie neutralnej klimatycznie, ekologicznej, sprawiedliwej i socjalnej Europy, ochronę obywateli i swobód, promowanie europejskich interesów i wartości na scenie światowej. W oparciu o przytoczone priorytety Ursula von der Leyen przedstawiła 16 lipca 2019 r. dokument pod tytułem „Unia, która mierzy wyżej – mój program dla Europy” zawierający priorytety na okres kolejnych pięciu lat, które stały się programem politycznym Komisji, po długotrwałym procesie kształtowania nowego ładu instytucjonalnego. KE przedstawiła sześć priorytetów:
1. Nowy Europejski Zielony Ład.
2. Europa na miarę ery cyfrowej.
3. Gospodarka, która służy ludziom.
4. Silniejsza pozycja Europy w świecie.
5. Promowanie naszego europejskiego stylu życia.
6. Nowy impuls dla demokracji europejskiej.
Sześć ważnych europejskich priorytetów
Pierwszy priorytet KE na nowa kadencję – Europejski Zielony Ład został zdefiniowany zgodnie z wytycznymi szefów państw i rządów, w tym również Premiera RP, którzy zalecili instytucjom europejskim w tym KE: Inwestowanie w ekologiczne inicjatywy, które poprawiają jakość powietrza i wody, promują zrównoważone rolnictwo, oraz chronią systemy środowiskowe i różnorodność biologiczną. Stworzenie wydajnej gospodarki w obiegu zamkniętym i dobrze funkcjonującego unijnego rynku energii, zapewniającego zrównoważoną, bezpieczną i przystępną cenowo energię. Szybsze przejście na odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną, przy jednoczesnym ograniczeniu zależności od zewnętrznych źródeł energii. Budowanie odpornej gospodarki, oraz opracowanie solidnej polityki przemysłowej.
11 grudnia 2019 r. KE zaprezentowała komunikat do PE, Rady UE Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów pod tytułem „Nowy Europejski Zielony Ład”, który jest nowym paradygmatem rozwoju gospodarczego, nie tylko na obecną pięcioletnią kadencję, lecz co najmniej do 2030 r., a w zakresie neutralności klimatycznej do 2050 r. W sprawie neutralności klimatycznej polski rząd jeszcze formalnie nie potwierdził tego zobowiązania, choć wskazuje, że ten cel powinien być określony dla całej UE, a nie dla poszczególnych państw członkowskich z uwagi na zróżnicowany poziom rozwoju gospodarczego, który jest uwarunkowany historycznie.
Przekształcenie Unii w nowoczesną, w zasobooszczędną, konkurencyjną gospodarkę, z zerowym poziomem emisji gazów cieplarnianych do 2050 r., w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów (surowców), w której żaden region i obywatel nie pozostaną w tyle, to główny priorytet Nowego Europejskiego Ładu. Czy wybór takiej strategii rozwoju gospodarki europejskiej może być zaskoczeniem? Często słyszymy takie komentarze polityków, komentatorów, również niektórych przedstawicieli mediów, choć nie powinniśmy być zaskoczeni. Od słynnego raportu z 1987 r. G. Burtland, przewodniczącego Komisji ds. Środowiska i Rozwoju powołanej przez ONZ pt. „Nasza Wspólna Przyszłość” kwestia zrównoważonego rozwoju jest odmieniana przez wszystkie przypadki i zawarta w wielu strategiach rozwoju zarówno krajowych, jak również regionalnych i lokalnych. Również w poprzednich dwóch kadencjach instytucji europejskich PE i KE był obecny trend, w kierunku ochrony klimatu i środowiska, który poprzedzony był raportami OECD, Banku Światowego, Światowego Forum Ekonomicznego, ONZ, kolejnych światowych szczytów klimatycznych, czy FAO.
TEKST: dr Andrzej Grzyb