Wolna Ojczyzna i niepodległe państwo
są największym i najcenniejszym skarbem każdego człowieka,
dla którego wszystko należy poświęcić. 

Wincentego Witos

Chociaż w Krakowie i Lublinie ukonstytuowały się już wcześniej ośrodki polskiej władzy państwowej, to za historyczny moment niepodległości ogłoszono dzień 11 listopada 1918 r. Tego dnia kaiserowskie Niemcy poprosiły państwa zwycięskiej koalicji o zawieszenie broni, a wypuszczony z więzienia w Magdeburgu brygadier Józef Piłsudski objął komendę nad polskim wojskiem. Tym samym, przez zupełny przypadek, chwila odzyskania niepodległości przypadła na dzień niezwykle ważny dla polskiej wsi, bowiem – zgodnie z pradawną tradycją – właśnie 11 listopada każdego roku, na świętego Marcina regulowano na wsi wszelkie wzajemne należności i zobowiązania.

Dr Janusz Gmitruk

Dyrektor Muzeum Historii 

Polskiego Ruchu Ludowego