DZIAŁACZE PSL i WiN PRZED SĄDEM KOMUNISTYCZNYM

(Proces krakowski 11 sierpnia – 10 września 1947 r.)

W historycznej kolebce ruchu ludowego – Małopolsce – miał miejsce jeden z przeprowadzanych w pierwszych latach Polski Ludowej procesów pokazowych, nazywanych też publicznymi, stanowiącymi specyficzną kategorię rozpraw politycznych. Celem procesu krakowskiego była eliminacja z życia politycznego wybitnych ludowców przez oskarżenie ich o współpracę z podziemiem, „bandami leśnymi”, które miało uosabiać Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” i że w swojej działalności posługuje się przemocą i terrorem. Proces służył skompromitowaniu podziemia niepodległościowego i wykazaniu jego związków z PSL. W zamyśle przygotowywano się do ataku na Stanisława Mikołajczyka

W 1947 r. komuniści przeprowadzali szeroko zakrojoną akcję zmierzającą do ostatecznego przejęcia pełni władzy w kraju. Po sfałszowanym referendum z czerwca 1946 r. i wyborów ze stycznia 1947 r. w największym stopniu represjonowali dwa największe ugrupowania opozycyjne – działające legalnie Polskie Stronnictwo Ludowe i pozostającą w konspiracji organizację poakowską – Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”(powołała je do życia we wrześniu 1945 r. grupa wyższych oficerów Komendy Głównej Armii Krajowej z założeniem, że będzie to działająca w konspiracji organizacja polityczna, stawiająca sobie za cel mobilizacje społeczeństwa przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi).

Zenon Kaczyński

Zakład Historii Ruchu Ludowego Fundacja Rozwoju
Fotografie ze zbiorów Jacka Mierzwy, Stanisława Kopcia i Jana Gwizdały