Od pierwszych dni okupacji polityka niemiecka wobec społeczeństwa polskiego miała niezwykle represyjny charakter – była realizowana zgodnie z deklaracją Heinricha Himmlera, jednego z czołowych nazistów, który oświadczył, że zagłada Polaków jest podstawowym obowiązkiem narodu niemieckiego, a „Polacy zostaną starci z powierzchni ziemi”. Chodziło tu nie tylko o zniesienie polskiego państwa, ale i o zniszczenie narodu polskiego. Konsekwencją tego żądania była poprzez aresztowania, łapanki, masowe mordy, rozstrzeliwania, deportacje i pacyfikacje eksterminacja narodu polskiego. W egzekucjach, obozach koncentracyjnych, obozach zagłady zamordowano miliony ludzi.

Symbolami niemieckich rządów okupacyjnych były wiezienia: Pawiak, areszt w siedzibie gestapo w al. Szucha 25 w Warszawie oraz Montelupich w Krakowie i Zamek w Lublinie.

„Pawiak był depozytem alei Szucha – podkreśla historyk Józef Garliński – codziennie rano szedł transport na aleję Szucha, gdzie przeprowadzano śledztwo, a wieczorem się wracało”. Przez to więzienie przeszło w latach okupacji około 100 tys. osób. Trafiali tam głównie więźniowie polityczni, potem wożeni byli na przesłuchania na al. Szucha do siedziby gestapo. Dziennie przesłuchiwano nawet do 100 osób.

Zenon Kaczyński
Zakład Historii Ruchu Ludowego
Fundacji Rozwoju