Rząd przyjął przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt ustawy, która wprowadza ułatwienia dla przedsiębiorców i konsumentów poszkodowanych przez kartele stosujące nieuczciwą konkurencję. Projekt normuje zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone poprzez naruszenie prawa konkurencji oraz sposób dochodzenia w postępowaniu cywilnym roszczeń wynikłych z takich naruszeń. Z nowych przepisów będą mogli skorzystać zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenci (np. występujący w pozwach zbiorowych), którzy ucierpieli wskutek niedozwolonych praktyk rynkowych.

Przeciw zmowom karteli

Chodzi zwłaszcza o działalność karteli, czyli zmówionych firm, które narzucają odbiorcom swoich produktów (mniejszym przedsiębiorcom lub konsumentom) zawyżone ceny. Zmowa cenowa może polegać na tym, że dominujący producenci umawiają się z hurtownikami, czy sieciami handlowymi. W ostatnim czasie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wykrył między innymi zmowy dystrybutora sprzętu narciarskiego z siecią sklepów sportowych oraz spółek branży materiałów kosmetycznych z dostawcami. UOKiK wszczął również postępowanie sprawdzające czy doszło do zmowy sprzedawców pasz dla bydła, co mogło powodować straty dla rolników, mleczarni, a w konsekwencji dla klientów w sklepach.

Projekt nowej ustawy zawiera gwarancję, że każdy kto poniósł szkodę wynikającą z naruszenia prawa konkurencji, będzie miał prawo do jej pełnego naprawienia. Dotyczy to poniesionych strat oraz utraconych korzyści (wraz z odsetkami), które poszkodowany mógłby osiągnąć.

Ułatwienia dla poszkodowanych

Projekt przewiduje liczne ułatwienia dla poszkodowanych przez działania karteli i wskutek innych naruszeń prawa konkurencji. Najważniejsze to:

• wprowadzenie domniemania, że naruszenie prawa konkurencji, którego dopuścił się naruszyciel, jest przez niego zawinione (według obecnych przepisów, winę naruszyciela musi na ogólnych zasadach wykazać poszkodowany);
• wydłużenie do 5 lat podstawowego terminu przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (obecnie 3 lata);
• zawieszenie biegu przedawnienia roszczeń na czas trwania postępowania administracyjnego dotyczącego naruszenia prawa konkurencji;
• ułatwienie w dostępie do dowodów, niezbędnych do wykazania odpowiedzialności odszkodowawczej naruszyciela: wprowadzenie możliwości złożenia przez poszkodowanego wniosku do sądu o nakazanie wyjawienia środka dowodowego znajdującego się w posiadaniu naruszyciela, osoby trzeciej lub organu ochrony konkurencji; wykonanie nakazu może być wymuszone w drodze egzekucji;
• ułatwienie przy wykazywaniu przez poszkodowanego wysokości poniesionej szkody: na wniosek sądu pomocy w tym zakresie może udzielić organ ochrony konkurencji (w przypadku Polski – UOKiK).

Nowe prawo dostosowuje polskie przepisy do unijnej dyrektywy dotyczącej dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia unijnego i krajowego prawa konkurencji. Obowiązywać ma zarówno w sprawach krajowych, jak w postępowaniach transgranicznych, obejmujących kraje Unii Europejskiej.