„TRZA STAWIAĆ DOM NOWY,
NA WŁASNYM GRUNCIE, NA GÓRZE,
TRWAŁY, NIEZALEŻNY WŁASNYMI RĘKAMI”
Ignacy Solarz
Na Mazowszu w Grzybowie – wiejskiej gminie Słubice w powiecie płockim, ok. 90 km na północny zachód od Warszawy, 1 września br. zainauguruje działalność Ekologiczny Uniwersytet Ludowy. Założycielem Uniwersytetu Ludowego – Innowacyjnej Szkoły Rolnictwa Ekologicznego jest Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne ZIARNO w Grzybowie. Obecnie na kończy się rozbudowa siedziby Uniwersytetu Ludowego, w którym znajdą się pomieszczenia dydaktyczne, warsztatowe i mały internat. Wznoszony jest przy pomocy finansowej duńskiej Fundacji Velux. Środki te pokryją także koszty dwóch dwuletnich kursów rolnictwa ekologicznego, zostaną również wykorzystane dotacje z programu Unii Europejskiej Erasmus+. Partnerami projektu są ponadto: niemiecki Uniwersytet Zrównoważonego Rozwoju w Eberswalde, duński Uniwersytet Ludowy w Brenderup, bułgarski Uniwersytet Rolniczy w Płowdiw, Szwajcarska Szkoła Rolnictwa Biodynamicznego oraz Kaszubski Uniwersytet Ludowy i Starostwo Powiatowe w Płocku.
Oto spełnia się marzenie Zofii Solarzowej „Chrzestnej” o powstaniu klasycznego internatowego uniwersytetu ludowego na Mazowszu, w którym obok wiedzy zawodowej studenci uczyć się będą rozumieć świat, zdobywać wiadomości o nim, uczyć się, jak być bogatym w „być” i współdziałać ze środowiskiem przyrodniczym i społecznym.
Dokonała tego dzieła Ewa Smuk-Stratenwerth, odważna prezes wspomnianego stowarzyszenia ZIARNO, która wraz z mężem Peterem – Szwajcarem z pochodzenia, protestantem, rolnikiem o dużej wrażliwości ekologiczno-humanistycznej, publicystą. Tworzą zgodną rodzinę i na co dzień, jak mówi Ewa, praktykują w domowym „laboratorium ekumenicznym”. Od 26 lat Razem prowadzą własne certyfikowane gospodarstwo ekologiczne w Grzybowie. Prowadzi ono chów kóz i krów mlecznych oraz dwie przetwórnie ekologiczne: serownię i biopiekarnię „W Grzybowskiej ARCE”, w której wypiekany jest chleb HRUBY. A zatem to świetna baza dydaktyczna do nauczania teoretycznego i praktycznego.
Znam Ewę od paru lat, poznałam ją w Ministerstwie Rolnictwa, w którym pracowałam, na konferencji dla stowarzyszeń wiejskich. Już wtedy ujawnił się jej temperament społecznika-ekologa. To osoba o drobnej posturze, ale mocnej osobowości, upartym sercu i silnym wpływie na ludzi, na otoczenie, bez jakiegokolwiek wywyższania się. Posiada humanistyczne wykształcenie uniwersyteckie, zainteresowania filozoficzne, biegłą znajomość języka angielskiego i umiejętność pięknego wyrażania myśli, poglądów podczas publicznych wystąpień. Przypomina mi z charakteru Zofię Solarzową. Ewa ma pełne kwalifikacje do kierowania uniwersytetem ludowym. Nie każdy może być kierownikiem UL, do tej roli trzeba uzyskać szczególne wykształcenie i kompetencje pedagogiczne, przywódcze, społeczne i moralne. Po Solarzowemu umie patrzeć „szeroko i daleko”. Ma programową wizję swojej Innowacyjnej Szkoły Rolnictwa Ekologicznego. Używając Solarzowej przenośni, Ewa Smuk-Stratenwerth „stawia dom nowy”, buduje go na własnym gruncie, wolny, zgodnie z najlepszą tradycją i myślą pedagogiczną, własnym i społecznym wysiłkiem. Ogromne doświadczenie społeczno-pedagogiczne zdobyła w wielu krajach Europy, m.in. w Danii ukończyła kilkumiesięczny kurs uniwersytetu ludowego, gdzie zauroczyła się pedagogią uniwersytetu ludowego i filozofią Grundtviga. Koordynowała Unijne projekty edukacyjne GRUNDTVIG i ERASMUS+, organizowała w Polsce międzynarodowe konferencje podsumowujące efekty tych projektów, w czym dane mi było uczestniczyć. We wrześniu 2014 r. organizowała wyjazd studyjny do Norwegii dzięki wsparciu Fundacji im. St. Batorego, gdzie w czasie wizyty pracownicy i nauczyciele gminy Słubice poznawali Uniwersytet Ludowy w Rissie i funkcjonowanie tamtejszego urzędu gminy i jego strukturę.
Znaczące są również inne osiągnięcia Stowarzyszenia ZIARNO kierowanego przez Ewę Smuk-Stratenwerth. ZIARNO od 20 lat prowadzi szeroką działalność edukacyjną wśród dzieci, młodzieży i dorosłych. Oto kilka przykładów. Rocznie ośrodek w Grzybowie odwiedza ponad 2,5 tys. osób – miejscowych oraz przyjezdnych, z bardziej lub mniej odległych zakątków świata. Organizowane są w ARCE warsztaty ekologiczne, artystyczne, seminaria, konferencje, „zielone szkoły”, doroczne świąteczne uroczystości, obrzędy dożynkowe dla lokalnej społeczności, wydawane jest czasopismo „Wieści znad Wisły” pod redakcją Ewy Smuk-Stratenwerth. Ideę Uniwersytetu Ludowego ZIARNO wciela w życie od 2001 r., organizując kursy Szkoły Ludowej dla dorosłych mieszkańców wsi, m.in. z gminy Słupno k. Płocka. Z tą formą edukacji nieformalnej Ewa zapoznała się w Danii, są to kursy dojazdowe bez noclegów. Tak o tej Szkole Ludowej w Słupnie mówiły jej uczestniczki podczas zakończenia kursu, w którym też brałam udział:
„Jakże ważna jest wiara we własne siły zdobyta w szkole i wyzbycie się kompleksów wobec miasta”.
„Ujawniły się w nas zdolności tworzenia, wrażliwość osobista, tu rodziła się refleksja nad własnym życiem”.
Z wymienionych wyżej bogatych doświadczeń zrodziła się wizja powstania Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego w Grzybowie, a program wyłonił się z oddolnych praktycznych poczynań i poszukiwań.
Czytaj więcej na e-wydaniu zielonego sztandaru: http://wydawnictwoludowe.embuk.pl/pub/zielony-sztandar-zielony-sztandar-8-14-lipca