Dokumenty prawa jazdy wydane po 19 stycznia 2013 r. będą ważne tylko 15 lat. Tę decyzję parlamentarzystów potwierdził Trybunał Konstytucyjny, uznając znowelizowane przepisy za ważne i zgodnie z polską ustawą zasadniczą. Oznacza to, że upływ terminu ważności prawa jazdy będzie związany z powtórzeniem badań lekarskich, a co za tym idzie – poniesieniem kolejnych wydatków.

Niedawna nowelizacja, wprowadzająca nowe wzory prawa jazdy oraz obowiązek składania oświadczeń o stanie zdrowia pod rygorem odpowiedzialności karnej, wywołała spory zamęt w środowisku kierowców. Był on na tyle poważny, że w gronie parlamentarzystów znaleźli się tacy, którzy postanowili zakwestionować kilka przepisów, wśród których najbardziej kontrowersyjny okazał się wynikający z ustawy obowiązek wymiany prawa jazdy. Zdaniem wnioskodawców, tak wprowadzony zapis jest nie do przyjęcia, ponieważ wiąże się on nie tylko z ryzykiem utraty bezterminowego charakteru dotychczasowego dokumentu, lecz również z ograniczeniem zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa. W gronie zakwestionowanych przepisów znalazło się również nałożenie przez ustawę obligatoryjnych badań lekarskich pomimo istnienia obowiązku składania pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczeń o stanie zdrowia. Tak przyjęte stanowisko grozi nie tylko ograniczeniem prawa do ich własności, lecz także utrudnieniami podjęcia działalności gospodarczej, której warunkiem koniecznym jest posiadanie prawa jazdy. A to z kolei miałoby być niezgodne z konstytucyjnym proporcjonalnym traktowaniem obywateli. Dlatego głównym celem parlamentarzystów w tej sytuacji było nie tyle zmuszenie Trybunał Konstytucyjny do dokonania prawnej wykładni, lecz wyeliminowania trudności, które narodziły się w interpretacji znowelizowanych przepisów. Chodzi o to, żeby mający bezterminowe prawa jazdy, w wyniku wymiany samego dokumentu, nie byli pozbawiani bezterminowych uprawnień, które byłyby wymieniane na uprawnienia terminowe, uzależnione od decyzji lekarza przeprowadzającego wskazane badania lekarskie.

Czy posiadacze wcześniejszego dokumentu uprawniającego do jazdy mogą spać spokojnie?

Przepisy znowelizowanej ustawy, które zostały powtórzone przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego najbardziej zaniepokoiły wieloletnich posiadaczy dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdem. Na szczęście, mogą oni spać spokojnie, ponieważ wymiana dokumentów nie będzie związana z żadnymi dodatkowymi warunkami. Nie trzeba będzie ani zdawać dodatkowego egzaminu, ani przechodzić badań lekarskich. Kierowcy będą musieli tylko wykonać aktualne zdjęcie i zapłacić za dokument kwotę w wysokości 100 zł.

Uwaga! Przepisy ustawy o kierujących pojazdami, która wdraża unijną dyrektywę z 2006 r., stanowią, że w latach 2028-2033 trzeba będzie wymienić dotychczasowe prawa jazdy na nowy wzór.

Zdanie Trybunału jest wiążące

W wydanym niedawno wyroku Trybunał uznał jednak, że wymiana bezterminowych praw jazdy na terminowe nie stoi w sprzeczności z zapisami Konstytucji. Oznacza to, że przeprowadzona nowelizacja ani nie narusza zasady ochrony praw słusznie nabytych, ani nie podważa zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa. Z kolei pozostałe zarzuty wysunięte przez wnioskodawców zostały umorzone z uwagi na fakt, że w tej części wniosek nie został wystarczająco uzasadniony. Zgodnie z obowiązującym prawem, Trybunał może wydawać wyroki wyłącznie w oparciu o tzw. zasadę skargowości odnosząc się do konkretnych zarzutów i ich argumentacji, a tej, zdaniem sędziów zabrakło, przez co niemożliwym stało rozpatrzenie tej części wniosku pod kątem konstytucyjności. W uzasadnieniu do tego wyroku znalazły się bowiem fundamentalne rzeczy – przede wszystkim rozróżnienie utraty daty ważności dokumentu od utraty daty ważności uprawnień – tej jednoznaczności, której zabrakło w samej ustawie o kierujących pojazdami. Można więc teraz jednoznacznie stwierdzić, że ci, którzy mieli bezterminowe uprawnienia do kierowania pojazdami, owszem, będą mieli tę niedogodność wymiany dokumentu natomiast nikt nie będzie mógł interpretować tych regulacji w ten sposób, że zostały te uprawnienia utracone i konieczne jest ponowne ich nabycie.