– Przed przyjściem na konferencję podpisałem założenia długofalowej polityki państwa wobec osób starszych – powiedział minister Władysław Kosiniak-Kamysz, otwierając międzynarodowe seminarium pt. Polityka społeczna w dobie starzenia się ludności – długofalowe podejście do polityki senioralnej. – Dzisiejsza konferencja pozwoli nakreślić nowe kierunki i postawić nowe wyzwania w polityce senioralnej – stwierdził minister Kosiniak-Kamysz.

Minister zapowiedział powołanie w Polsce parlamentu seniorów, opiniującego akty prawne, wspierającego rządzących. Przypomniał też, że ubiegły rok był to Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej. Komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i integracji Laszlo Andor wymienił Polskę, jako jeden z trzech krajów (obok Irlandii i Austrii), które w czasie Europejskiego Roku dokonały największych zmian w polityce senioralnej i najlepiej zrealizowały jego idee. Jednym z przykładów było powołanie w MPiPS Departamentu Polityki Senioralnej, który m.in. wspiera różnego rodzaju inicjatywy podejmowane przez osoby starsze. Także Ewa Synowiec, dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej podkreśliła rolę wysokiej aktywności polskich instytucji w ramach obchodów Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych. Konferencje, debaty i inne wydarzenia działały na korzyść popularyzacji koncepcji aktywnego starzenia się. Wiele państw członkowskich wykorzystało szansę, jaką był Rok do opracowania polityk senioralnych. Dyrektor Synowiec pogratulowała Ministrowi Pracy i Polityki Społecznej uchwalenia Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013 i ustanowienia Rady ds. Polityki Senioralnej. Podkreśliła również znaczenie polityki senioralnej, z racji na postępujący kryzys demograficzny oraz konieczność zagospodarowania potencjału osób starszych. Zwróciła też uwagę na korzyści płynące z rozwoju usług i towarów dedykowanych osobom starszym.

Rok skończył się, ale nie jego idea.

– To początek długiej drogi do zmiany świadomości Polaków, poprawy warunków i jakości życia seniorów, zwiększenia ich uczestnictwa w życiu społecznym – mówił minister Kosiniak-Kamysz.

Aktywne starzenie się w dobrym zdrowiu – to kluczowy element realizowanej w UE strategii Europa 2020.

Żeby tylko zdrowym i aktywnym być

– Mamy obecnie ponad 5 mln seniorów, a za chwilę będzie 8 mln – powiedział w swoim wystąpieniu prof. Bolesław Samoliński, przewodniczący Koalicji na rzecz Zdrowego Starzenia i przewodniczący Rady ds. Polityki Senioralnej w MPiPS.

Europa starzeje się. Wg danych Eurostatu-u w roku 2011 osoby starsze stanowiły 23,9 proc. ludności UE. Podobne trendy obserwuje się w Polsce.W naszym kraju, co piąta osoba jest wieku 60+. Jesteśmy krajem, w którym proces demograficznego starzenia się jest zaawansowny. Odsetek osób starszych nie będzie malał, tylko systematycznie wzrastał.

W ciagu 20 lat nastąpi spadek ludności w wieku produkcyjnym szacowany na ok. 2 mln osób. Nastąpi przesunięcie części zatrudnionych z gospodarki do usług opiekuńczych dla naszej populacji seniorów.

Polska nie starzeje się w zdrowiu. Prawie połowa kobiet w wieku 50+ cierpi na nadciśnienie tętnicze (mężczyzni 35 proc.), zapalenie stawów (kobiety 40 proc., mężczyzni 25 proc.). Zawał serca spotyka co piątą kobietę i co piątego mężczyznę. Mężczyźni żyją krócej niż kobiety. Nadal ubóstwo pozostaje najważniejszą determinantą długości życia oraz życia w zdrowiu.

Starość uprzykrzają nie tylko choroby, ale i zmniejszanie więzi rodzinnych, osłabienie relacji międzyludzkich.

Depresja to także cecha naszej starości. Częstsza niż w innych krajach. Szczególnym problemem jest deficyt specjalistów z dziedziny geriatrii oraz innych profesjonalistów sprawujących opiekę nad osobami w starszym wieku.

O aktywne i zdrowe starzenie się powinniśmy dbać przez całe życie,od najmłodszych lat, a szczególnie w okresie okołoemerytalnym i poprodukcyjnym.

Aktywny senior to wsparcie dla gospodarki, odciążenie systemu ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego, zaangażowania rodziny.

W tej dziedzinie mamy wiele do zrobienia. Zdrowy styl życia nie jest cechą wyróżniającą osoby 50+. Prawie 61 proc. Polaków deklaruje, że nie uprawia żadnego rodzaju aktywności fizycznej. Poziom aktywności fizycznej w Polsce jest jednym z najniższych w Europie. Wśród zbadanych osób – 72,9 proc. to osoby prowadzące siedzący tryb życia. Niska aktywność ruchowa przekłada się na problemy z nadwagą, a w konsekwencji na postępujący rozwój chorób układu krwionośnego i ruchowego.

Tymczasem aktywność, a przede wszystkim spacery, wpływają nie tylko na dobre samopoczucie osób starszych, ale również na zdrowie.

O seniorach z seniorami

Doświadczenia zagraniczne związane z polityką senioralną przedstawili profesor Asghar Zaidi z Uniwersytetu Southampton, który omówił kwestię Indeksu Aktywności Osób Starszych.

Starzenie się wymaga odpowiednich rozwiązań technologicznych- mówił Tomas Lagerwall. Wystąpienie Tomasa Lagerwalla ze Szwedzkiego Instytutu Technologii dotyczyło nowych technologii w kontekście opieki nad osobami starszymi i zasługiwało na szczególną uwagę. Nowe technologie ułatwiają powrót do społeczeństwa osobom niepełnosprawnym, ale też ułatwaiają egzystencję osobom starszym, często ratując życie, na przykład telefony z wbudowanym systemem alarmowym. Dr Annemiek Wortman z Ministerstwa Spraw Społecznych Holandii poświęciła swoje wystąpienie obecności osób starszych na rynku pracy. W Holandii na 7 mln zatrudnionych przypada 2 mln emerytów. W najbliższym czasie liczba emerytów wzrośnie o 800 tysięcy. Sytuacja powyższa powoduje konieczność aktywizacji osób starszych na rynku pracy.Wydłużony został średni wiek odchodzenia na emeryturę z 61 do 64 lat, skrócony czas pobierania zasiłków dla bezrobotnych z 36 do 24 miesięcy i uruchomiony system szkoleń umożliwiający zdobycie nowego zawodu. Młodym osobom wybierającym niektóre zawody, na przykład strażaka, stawia się pytanie, jeśli w starszym wieku nie dasz rady pracować w swoim zawodzie, to w jakim innym? I umożliwia zmianę profesji.

Kwestia przejścia z rynku pracy na emeryturę i wiążące się z tym wydarzeniem uwarunkowania psychologiczne zostały omówione przez dr Filipa Raciborskiego z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Prelegent w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, że wykształcenie, czyli wiedza i świadomość determinują nie tylko jakość, ale i czas życia. Polskie spojrzenie na Indeks Aktywności Osób Starszych z perspektywy regionalnej było przedmiotem wystąpienia dr Jolanty Perek-Białas, pracownicy naukowej Szkoły Głównej Handlowej i Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Oprac. Barbara Olak