Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, od początku swojego istnienia, czyli od 1994 r., przekazała swoim beneficjentom ze środków unijnych i krajowych 174,2 miliarda złotych.

Dopłaty bezpośrednie

Najważniejszym instrumentem wsparcia udzielanego rolnictwu, są dopłaty bezpośrednie, finansowane ze środków I filara Wspólnej Polityki Rolnej UE. Polscy rolnicy otrzymują te dopłaty od 2004 roku. Dotychczas trafiło do nich w ramach płatności bezpośrednich blisko 83 miliardy złotych. Wnioski o przyznanie tych dopłat rolnicy składają do ARiMR co roku wiosną, a Agencja rozpoczyna ich wypłatę od grudnia. Polska wypłaca pieniądze z dopłat bezpośrednich najszybciej spośród wszystkich krajów UE.

PROW 2007-2013

Drugim kluczowym mechanizmem finansowania rolnictwa, przetwórstwa żywności i rozwoju obszarów wiejskich były w przeszłości: Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006 i Sektorowy Program Operacyjny „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 -2006”, a obecnie jego rolę przejął największy w historii naszego kraju Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, którego budżet wynosi ok. 70 miliardów złotych. Te środki pochodzą z II filara Wspólnej Polityki Rolnej. To jest najważniejsze źródło finansowania inwestycji poprawiających m.in. konkurencyjność gospodarstw i zakładów przetwórczych, powstawania miejsc pracy na terenach wiejskich, rozwoju ekologicznych i zgodnych z ochroną środowiska metod gospodarowania oraz zachowania kultury i wiejskiego krajobrazu. Z tych Programów, do końca 2011 r. skorzystało ok. miliona 200 tysięcy beneficjentów, którym ARiMR wypłaciła w tym czasie ponad 51,5 miliarda złotych. Przy czym z PROW 2007-2013 wypłacono do końca 2011 roku prawie 30 miliardów zł, a z całego budżetu PROW 2007-2013, wynoszącego ponad 70 miliardów zł, już 90 proc. środków jest zagospodarowanych w ramach przyjętych przez ARiMR zobowiązań wieloletnich. To sprawia, że efekty PROW 2007-2013 widać wszędzie.

Efekty wdrażania PROW 2007-2013

Największe rezultaty przyniosło działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Do końca 2011 r. w ramach tego działania przyznano ponad 40 tys. rolników wsparcie w wysokości 5 miliardów zł, co pozwoli im na realizację inwestycji za około 10 mld zł. Rolnicy kupili m.in. ponad 21 tys. ciągników, przeszło 176 tys. maszyn i urządzeń rolniczych oraz zrealizowali ponad tysiąc inwestycji budowlanych. Pieniądze z PROW 2007-2013 unowocześniły też dziesiątki firm zajmujących się przetwórstwem żywności oraz umożliwiły utworzenie na terenach wiejskich blisko 20 tys. nowych miejsc pracy niezwiązanych z rolnictwem. Mieszkańcy wsi, dzięki uzyskanej pomocy otworzyli sklepy, lokale gastronomiczne oraz firmy świadczące usługi turystyczne, komunalne, budowlane, księgowe, informatyczne itd. Natomiast młodzi i dobrze wykształceni rolnicy mogli stworzyć, dzięki otrzymanym premiom oraz działaniu Renty strukturalne, ok. 20 tys. nowych gospodarstw. Dopłaty z PROW 2007-2013 pozwoliły na utrzymanie opłacalności działalności gospodarczej na terenach trudnych do gospodarowania i górskich (ONW). Gdyby tych dopłat nie było, to z produkcji żywności mogłaby wypaść aż połowa naszego areału rolnego, czyli 7,3 miliona hektarów. Trzeba też zauważyć, że wsparcie z PROW 2007-2013 umożliwia prowadzenie tradycyjnych upraw i hodowli oraz zapewnia najwyższe standardy ochrony środowiska na obszarze ok. 2,3 miliona hektarów, a także pozwoliło na zalesienie ok. 62 tys. hektarów najgorszych gruntów. Bez wsparcia z PROW 2007-2013 trudno również wyobrazić sobie, żeby rolnicy czynnie włączyli się w produkcję bardzo wysokiej jakości żywności, a w tym pomaga działanie „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”. Nie od dziś wiadomo też, że sytuacja ekonomiczna rolników polepszy się jeśli zaczną się zrzeszać i występować wspólnie na rynku i procesy te następują co potwierdza powstanie, i funkcjonowanie wielu „Grup Producenckich” wspierane z działania o takiej nazwie. Natomiast firmom, zajmującym się przetwórstwem żywności wypłacono ponad 1,1 miliard zł i dzięki temu, mogły one zainwestować w modernizację i rozwój swoich zakładów blisko 3 mld zł, i obecnie należą do najszybciej rozwijających się w Polsce. Wytwarzają ponad 15 proc. całej produkcji przemysłowej. Pieniądze z PROW 2007-2013 pozwalają też na odbudowanie produkcji w setkach gospodarstw rolnych, które ucierpiały w ostatnim czasie z powodu różnych kataklizmów: powodzi, przymrozków, huraganów itp. W całym kraju są też widoczne efekty działań w ramach PROW 2007-2013, których realizację ARiMR powierzyła samorządom wojewódzkim. W tym wypadku bardzo dobre rezultaty przynosi wsparcie Lokalnych grup działania, realizujących wiele cennych inicjatyw w ramach tzw. lokalnych strategii rozwojowych. Także dobrze przebiega realizacja wsparcia z działania „Odnowa i rozwój wsi”. Agencja wypłaciła z tego działania 1,2 mld zł, wspierając ponad 3 tys. inwestycji. Powstały setki placów zabaw, wybudowano bądź odnowiono wiele świetlic wiejskich, zakupiono do nich wyposażenie, instrumenty i stroje, zmodernizowano centra wielu miejscowości. Warunki życia na obszarach wiejskich ulegają poprawie także poprzez realizację projektów wspieranych w ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”. Do końca 2011 r. wypłacono z tego działania ponad 2 mld zł, przeznaczonych na budowę: wodociągów, kanalizacji, systemów segregacji odpadów, a także na wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, a od niedawna też na budowanie targowisk pod szyldem „Mój Rynek”. Do tej pory najwięcej inwestycji dotyczyło gospodarki wodno-ściekowej, a jeden z projektów obejmował ponad 100 oczyszczalni ścieków.

Wdrażanie PROW 2007-2013 trwa. Do wyczerpania pieniędzy przyjmowane będą wnioski w ramach działań „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności” oraz „Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”.

Efekty wdrażania PO Ryby na lata 2007-2013

Dla sektora rybackiego najważniejszym źródłem, z którego finansuje się jego modernizację, jest Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”, którego budżet przeznaczony dla Polski wynosi około 3,9 miliarda złotych. Z tej kwoty 2,5 mld złotych to pieniądze na działania pomocowe realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która jest instytucją pośredniczącą we wdrażaniu tego programu. Do końca stycznia 2012 r. w Oddziałach Regionalnych ARiMR wnioskodawcy złożyli w sumie 8,7 tys. wniosków o wsparcie finansowe oferowane w PO RYBY 2007-2013. Około 98 proc. tych wniosków jest już ocenionych przez pracowników Agencji. Te, które zostały pozytywnie zweryfikowane wykorzystują w 78 proc. limit środków przyznanych ARiMR na realizację PO RYBY 2007-2013. W umowach na dofinansowanie projektów zawartych przez Agencję z beneficjentami, zakontraktowanych zostało 1,96 mld złotych, a ci którzy podpisali umowy o przyznanie wsparcia z tego programu i wywiązali się z zawartych tam zobowiązań, otrzymali 1,36 miliarda złotych. Realizacja Programu Operacyjnego „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” pozwoliła na unowocześnienie naszej floty rybackiej, portów, a zwłaszcza zakładów przetwórczych, które obecnie należą do najnowocześniejszych na świecie.